آیا جنگی میان ایران و اسرائیل رخ خواهد داد؟
احتمال وقوع جنگ میان ایران و اسرائیل به طور کامل نمی‌تواند رد شود، اما به دلایل مختلف، سناریویی که در آن دو کشور به جنگ تمام‌عیار وارد شوند، همچنان پایین است. با این حال، تنش‌ها بین دو کشور بالا است و ممکن است درگیری‌هایی محدود و نیابتی رخ دهد. این احتمال بیشتر از یک جنگ تمام‌عیار است.
دلایلی که احتمال وقوع جنگ را پایین نگه می‌دارد
۱. پیامدهای فاجعه‌بار برای منطقه: جنگ بین ایران و اسرائیل به سرعت به یک درگیری منطقه‌ای گسترده‌تر تبدیل خواهد شد و می‌تواند اقتصاد و امنیت کل خاورمیانه را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. کشورهای دیگری مانند عربستان سعودی، امارات، عراق و حتی قدرت‌های جهانی ممکن است وارد این درگیری شوند. این امر می‌تواند کل منطقه را به بی‌ثباتی کامل بکشاند.
۲. هزینه‌های نظامی و اقتصادی بالا: هر دو کشور می‌دانند که جنگ می‌تواند هزینه‌های زیادی برایشان داشته باشد. ایران با وجود توانایی‌های نظامی خود، تحت فشار تحریم‌های بین‌المللی و مشکلات اقتصادی قرار دارد. اسرائیل نیز به شدت به تجارت جهانی وابسته است و هرگونه جنگ بزرگ می‌تواند اقتصاد آن را فلج کند.
۳. حمایت‌های بین‌المللی و دیپلماسی: قدرت‌های جهانی مانند ایالات متحده و اتحادیه اروپا سعی دارند از طریق دیپلماسی از بروز یک جنگ جلوگیری کنند. همچنین روسیه و چین نیز در صحنه بین‌المللی منافع خود را دارند و ممکن است نقش‌آفرینی کنند تا از شدت گرفتن درگیری جلوگیری شود.
۴. توانمندی‌های نظامی دو طرف: هر دو کشور از توانمندی‌های نظامی پیشرفته‌ای برخوردارند. اسرائیل توانایی حملات هوایی سریع و دقیق دارد و ایران دارای توانایی موشکی و نیابتی است. این توازن قدرت، هر دو طرف را به سمت بازدارندگی سوق می‌دهد، زیرا هر دو طرف می‌دانند که هزینه‌های جنگ برایشان بسیار بالا خواهد بود.
۵. درگیری‌های نیابتی و جنگ‌های غیرمستقیم: به جای جنگ مستقیم، ایران و اسرائیل بیشتر از طریق نیروی‌های نیابتی در منطقه با یکدیگر درگیر هستند. مثلاً در سوریه، حزب‌الله لبنان و شبه‌نظامیان شیعه در عراق به نمایندگی از ایران عمل می‌کنند و اسرائیل نیز با حملات هوایی در سوریه تلاش می‌کند نفوذ ایران را محدود کند. این نوع از درگیری‌ها احتمالاً ادامه پیدا خواهد کرد، ولی به یک جنگ تمام‌عیار منجر نخواهد شد.
دلایلی که احتمال درگیری را بالا میبرد:
۱. برنامه هسته‌ای ایران: اسرائیل بارها اعلام کرده است که اجازه نخواهد داد ایران به توانمندی‌های هسته‌ای نظامی دست یابد. اگر مذاکرات بین‌المللی درباره برنامه هسته‌ای ایران به نتیجه نرسد و ایران به مراحل پیشرفته‌تری از برنامه هسته‌ای خود برسد، احتمال دارد که اسرائیل اقدام نظامی پیشگیرانه انجام دهد. این مسئله به طور مستقیم می‌تواند به جنگ منجر شود.
۲. افزایش تنش‌ها در سوریه و عراق: درگیری‌های مداوم در سوریه و عراق که نیروهای نیابتی ایران و اسرائیل در آن فعال هستند، می‌تواند به اشتباهات محاسباتی یا وقوع درگیری بزرگ‌تری منجر شود.
۳. تحولات داخلی در ایران و اسرائیل: گاهی اوقات تحولات داخلی در هر دو کشور می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های غیرمنتظره منجر شود. مثلاً تحولات سیاسی یا ناآرامی‌های داخلی ممکن است رهبران کشورها را به سمت اقدام‌های نظامی سوق دهد تا توجه داخلی را به سمت تهدیدهای خارجی منحرف کنند.
در نتیجه در حال حاضر، احتمال وقوع یک جنگ تمام‌عیار میان ایران و اسرائیل پایین است، اما همچنان تنش‌های زیادی میان دو کشور وجود دارد. این تنش‌ها ممکن است به درگیری‌های محدود و نیابتی منجر شود، اما هر دو طرف به خاطر پیامدهای بزرگ یک جنگ مستقیم، همچنان تمایل دارند از این مسیر اجتناب کنند. در عوض، هر دو کشور به دنبال تقویت بازدارندگی و اعمال فشارهای غیرمستقیم بر یکدیگر هستند.
سعید جسمی
