در گذر تاریخ
یکم دی‌ماه، از ۱۷۳۸ سال پیش از میلاد «دی‌گان» و «خور روز» نامیده شده است که به زعم ایرانیان باستان، روز تولد دوباره خورشید و روزی که خورشید دوباره بعد از بلندترین شب سال طلوع می‌کند و باز به دنیا زندگی می‌بخشد. ایرانیان باستان که با نگرانی از طولانی بودن شب و ترس از بازنیامدن خورشید تا سپیده دم در کنار یکدیگر بیدار می‌نشستند و خود را سرگرم می‌کردند تا اندوه ظلمت را فراموش کنند، روز پس از آن شب (یکم دی ماه) را که «خور روز»، زادروز خورشید و «دی‌گان» می‌خواندند به استراحت می‌پرداختند و تعطیل عمومی بود. در این روز عمدتا به این لحاظ از کار دست می‌کشیدند که نمی‌خواستند احیانا مرتکب بدی کردن به‌ویژه دروغ گفتن شوند که ارتکاب هر کار بد، هرچند کوچک، در روز تولد خورشید گناهی بزرگ شمرده می‌شد.
خور روز، در ایران باستان درعین حال روز برابری انسان‌ها بود. در این روز همگان از جمله شاه لباس ساده می‌پوشیدند تا یکسان به نظر آیند و کسی حق دستور دادن به دیگری را نداشت و کارها داوطلبانه انجام می‌گرفت، نه تحت امر. در این روز جنگ کردن و خونریزی، شکار، و حتی کشتن گوسفند و مرغ هم ممنوع بود.
یکی از آیین‌های ویژه «دی‌گان» این بود که ایرانیان در این روز در برابر درخت سرو که به آن به چشم مظهر مقاومت در برابر تاریکی و سرما می‌نگریستند می‌ایستادند و قول می‌دادند که تا سال بعد دست کم یک نهال سرو دیگر کشت کنند.
آدرس کانال: https://t.me/radiocy
اینستاگرام: instagram.com/radiocyp
